De zeekoe in de sauna

Saunagangers zijn net zeekoeien, schrijft biologe en MT-columnist Constanze Mager. Dat klinkt niet zo complimenteus maar er zijn slechtere dieren om op te lijken.

Saunagangers zijn net zeekoeien, schrijft biologe en MT-columnist Constanze Mager. Dat klinkt niet zo complimenteus maar er zijn slechtere dieren om op te lijken.

Saunagangers lijken op zeekoeien. Misschien niet fysiek – de ronde, zwaarlijvige zeezoogdieren wegen tot 500 kilogram – maar wel in hun gedrag. Verreweg de meeste grotere zoogdiersoorten leven in sociale groepen. Zijn deze groepen stabiel, dan vormen zich persoonlijke relaties, sympathieën en antipathieën, rangordes en soort-  of groepstypische omgangsvormen. Ook de mens is zo’n sociaal dier, alleen gedraagt hij zich niet in alle situaties zo.

Maar dan de zeekoe. Deze vreedzame vegetariërs, die het water heel hun leven niet verlaten, dobberen in hun eentje in de zeegrasvelden. Anders dan solitaire dieren zijn ze echter niet territoriaal of agressief ten opzichte van soortgenoten. Ze lijken alleen onverschillig. Zijn er toevallig twee in de buurt van elkaar, dan zoeken ze elkaar niet per se op. Ze hebben wel weet van elkaars aanwezigheid, maar hebben geen behoefte aan contact.

Warmte-minnend

Net als saunagangers zijn zeekoeien warmte-minnend. Worden de wateren in de herfst koeler, dan vertrekken ze naar warmere gebieden. In Florida, een hoofdverspreidingsgebied van de Caribische zeekoe, komen in de winter tientallen zeekoeien bij elkaar bij elektriciteitscentrales, want die lozen als bijproduct warm water. Tientallen panters of dwergnijlpaarden opeens zij aan zij op elkaar gepakt, dat zou vreselijke gevechten geven! Maar niet bij zeekoeien.

Net als in een enorme outdoor-jacuzzi liggen de zeekoeien net niet huid aan huid naast elkaar. Lichaamscontact komt weinig voor, ondanks de drukte. Er zijn geen ingewikkelde begroetingsrituelen voor nieuwkomers, niemand beweegt haastig, geen opperzeekoe bedenkt spelletjes en teambuildings-activiteiten. Iedereen doet zijn eigen ding en geniet van de warmte. En dat geheel zonder in wellnesscentra zo vaak te vinden bordjes ‘alleen stilte geeft rust’; de zeekoeien gedragen zich gewoon helemaal zen. Zo’n bijeenkomst van zeekoeien doet inderdaad aan een wellnesscentrum denken, waar je soms in een Finse sauna behoorlijk dicht op elkaar zit. Gesprekken – en flirtpogingen al helemaal – zijn daar ongewenst: het is de bedoeling dat je in gezellige rust tussen blote mensen zit. Een nogal ongewone situatie, maar toch lijkt het wel de normaalste zaak van de wereld.

Uit het oog, uit het hart

Wordt in Florida het weer opnieuw zeekoe-vriendelijker en het water warmer, dan gaat elke zeekoe weer zijn eigen gangetje. Als ze mobiele telefoons zouden hebben, dan zouden ze geen nummers uitruilen of vrienden-groepsapps aanmaken. Want zeekoeien houden, eenmaal uit de jaccuzi weggezwommen, geen sociaal contact meer met elkaar, tot een volgende ontmoeting die opnieuw vriendelijk en toch letterlijk en figuurlijk een beetje afstandelijk verloopt. In een tijd waarin menigeen niet denkt een paar uur of dagen zonder intensief social media contact te kunnen overleven, kan de zeekoe een mooi voorbeeld zijn voor een tevreden en rustgevend bestaan.