Managers van moderne organisaties in de agrarische sector kunnen veel inspiratie uit de natuur halen met betrekking tot actuele thema’s die op hun vakgebied spelen. Elke directeur of manager van een organisatie heeft zijn of haar eigen leiderschapsstijl. Ook bij mensapen zie je heel verschillende manieren van leidinggeven. Wanneer we bijvoorbeeld gorilla’s, chimpansees en orang-oetans met elkaar vergelijken, ontdekken we opvallende verschillen. Biologen verbonden aan het Safari Meeting Centre van Koninklijke Burgers’ Zoo nemen u met fascinerende praktijkvoorbeelden mee naar het dierenrijk.
Bij gorilla’s staat altijd een volwassen mannetje aan de top van een groep. Hij is de absolute leider. Een natuurlijke gorillagroep bestaat meestal uit één volwassen man, meerdere volwassen vrouwen en hun jongen. De zilverrug treedt als haremleider op en heeft absoluut gezag. Toch kun je de zilverrug het beste typeren als de Grote Vriendelijke Reus. Gorilla’s zijn heel vreedzame dieren die een conflict liever uit de weg gaan, dan dat ze het bewust opzoeken. De onderlinge taakverdeling is vrij helder: de zilverrug heeft als primaire taak om zijn harem te beschermen tegen gevaar van buitenaf. De vrouwen bekommeren zich daarentegen in eerste instantie om de opvoeding van de jongen, hoewel de zilverrug zich zeker niet geheel afzijdig houdt op dat vlak. Een zilverrug houdt niet van verandering. Er zijn weinig wisselingen in de samenstelling van de groep. Naar buiten toe toont de gorillaman zich als sterke leider, met imponeersessies en al. Hij staat onvoorwaardelijk achter zijn groep die hij met hand en tand verdedigt als het echt moet. Intern is hij echter zachtmoedig en straalt hij vertrouwen uit. Geen baas om bang van te zijn, maar iemand die je als ondergeschikte juist graag opzoekt omdat zijn aanwezigheid een geruststellend en veilig gevoel geeft. Ook zorgt de zilverrug voor rust, orde en een goede sfeer in de groep. Met name als volwassen vrouwen onderling kibbelen, zorgt hij weer voor harmonie. Door duidelijk in te grijpen bij conflicten, maar ook door erop te letten dat hij zijn aandacht goed verdeelt over de groepsleden.
Bij chimpansees is de situatie een stuk complexer. Ook hier zijn de mannen de baas, maar de vrouwen in hoge rangen hebben veel invloed. Een natuurlijke chimpanseegroep is opgebouwd uit verschillende ‘families’ met elk een eigen status binnen de groep. Deze families bestaan uit vrouwen met hun jongen. Sociale vaardigheden zijn bij chimpansees erg belangrijk. Coalitievorming, politieke intriges en regelrechte couppogingen: het komt in de dynamische sociale structuur bij chimpansees allemaal voor. Bij chimpansees blijf je als man niet zozeer met louter brute kracht aan de macht, maar vooral met sociale vaardigheden. Chimpansees communiceren veel en luidruchtig. Zeker de dominante kerels laten regelmatig aan de wijde omgeving weten hoe stoer en sterk ze wel niet zijn. Hoewel, regelmatig? De onberekenbaarheid is juist hetgeen wat de leiderschapsstijl van chimpansees kenmerkt. Het ene moment is de dominante man relaxt en vriendelijk, maar slechts enkele minuten later kan hij door de kleinste aanleiding ontploffen en schijnbaar lukraak klappen en beten uitdelen aan iedereen die in de buurt komt. Doordat bondgenootschappen van de ene op de andere dag kunnen veranderen, is het ook uitermate onvoorspelbaar hoe lang het leiderschap van één bepaalde chimpansee zal duren. Kortom, het leven met een chimpanseebaas is doorspekt met sterke pieken en dalen. Hoogte- en dieptepunten kunnen elkaar in rap tempo opvolgen. Elke dag is een uitdaging en saai is het nooit!
Hoe anders is het weer bij de orang-oetans. Daar leven de volwassen mannen hoofdzakelijk solitair, waarbij hun territorium dat van verschillende vrouwen en hun jongen overlapt. De orang-oetan bemoeit zich een groot deel van het jaar nauwelijks met de vrouwen en jongen en is veel meer een leider op afstand. Verwacht van de orang-oetanman geen schouderklopjes, empathische gesprekken of een dagje meewerken op de werkvloer. De orang-oetan is veeleer de monarch die van afstand zijn koninkrijk bestuurt en zich alleen komt bemoeien met de hoofdzaken. Je zou zijn leiderschapsstijl kunnen omschrijven als nuchter, zakelijk en afstandelijk. Drie mensapensoorten; maar drie totaal verschillende leiderschapsstijlen!
Bio-inspiratie voor de agri-sectorManagers van moderne organisaties in de agriculturele sector kunnen veel inspiratie uit de natuur halen met betrekking tot actuele thema’s die op hun vakgebied spelen. Biologen verbonden aan het Safari Meeting Centre van Koninklijke Burgers’ Zoo nemen u met fascinerende praktijkvoorbeelden mee naar het dierenrijk. |